Niam thiab Txiv, Niam Hlob thiab Txiv Hlob, Niam Ntxawm thiab Txiv Ntxawm, Dab Laug thiab Niam Dab Laug: Neeg Dub lub neej tseem ceeb rau kuv thiab

Letters For Black Lives
Letters for Black Lives
6 min readJul 12, 2016

--

This is the Hmong (White dialect) version of the open letter created by the Letters for Black Lives project.

Niam thiab Txiv, Pog thiab Yawg, Niam Tais thiab Yawm Txiv, cov Kwv Tij thiab Neej Tsa

Niam thiab txiv, kwv tij neej tsa thiab phooj ywg sawv daws

Kuv xav nrog nej tham.

Tej zaum nej tsis tau loj hlob nrog haiv neeg Dub, tab sis kuv tau loj hlob nrog lawv. Neeg Dub tseem ceeb rau kuv lub neej: lawv yog kuv cov phooj ywg, nrog kuv kawm ntawv ua ke, nrog kuv ntaus npas ua ke, lawv yeej zoo ib yam li kuv tsev neeg. Hnub no, kuv muaj txoj kev ntshai rau lawv.

Xyoo no, tub ceev xwm Mes kas tau tua tshaj 500 tawm leej. 25% es raug tua yog neeg Dub. tab sis yog muab saib los, ntawm cov pej xeem uas nyob rau hauv lub teb chaws no cov neeg Dub tsuas muaj 13% xwb. Lub lim tiam no hauv lub xeev Louisiana muaj ob tug tub ceev xwm tua ib tug txiv neej Dub tuag muaj lub npe hu ua Alton Sterling thaum nws muag CDs tom kev. Twb tsis tau dhau ib hnub xwb, ib tug tub ceev xwm nyob hauv lub xeev Minnesota twb rov qab tua ib tug pej xeem Dub tuag hu ua Philando Castile thaum tus tub ceev xwm hais kom nws nres nws lub tsheb. Tu siab hais tias thaum nws raug tua lawm, nws tus hluas nkauj thiab nws tus ntxhais muaj plaub xyoos, pom leej txiv raug tua. Tu siab ntxiv vim cov tub ceev xwm feem coob mas tsis raug txim thaum lawv tua tib neeg.

Kuv ib co phooj ywg tau nyob nrog lub neej txaus ntshai heev li no txhua hnub txhua hmo.

Kom peb txhob mob siab, txawm thaum peb hnov txog tej kev phom sij txog cov neeg Dub los peb txoj kev xav yeej cia li xav tias peb lub neej Hmoob yeej txawv lawv lub thiab tej kev phem no yeej tsis muaj tseeb. Thaum ib tug tub ceev xwm tua ib tug pej xeem Dub, ntshe sawv daws yuav xav hais tias yeej yog tim nws xwb nws thiaj raug tua, vim nws tau ua txhaum los sis nws yog laib. Tej zaum sawv daws xav hais tias peb lub teb chaws twb tawg peb Hmoob thiaj li tuaj txog teb chaws Mis kas no, ua neej txom nyem tsis muaj dab tsi li, txawm Mis kas ntxub peb npaum li cas los peb yeej ua tau lub neej zoo rau peb haiv neeg, vim li cas cov neeg Dub ua tsis tau li?

Kuv xav piav rau nej sawv daws seb kuv xav li cas txog cov teeb meem no.

Yeej muaj tseeb tias luag tej ntxub peb thiab ua phem rau peb hauv tebchaws Mis kas vim tias peb yog neeg Es xias. Tej thaum, luag tej thuam thuam peb vim peb hais lub Aaskiv tsis meej, los sis lawv tsis txhawb peb tom hauj lwm vim lawv xav tias peb tsis txawj ua nai. Muaj ib co Hmoob yeej raug hu ua laib tua neeg thiab, tab sis feem ntau yeej tsis muaj neeg coob es yuav xav tias peb yog ib co neeg phem thaum peb tawm mus taug kev sab nraud. Cov tub ceev xwm yeej tsis ua dog dig lam tau lam tua peb cov menyuam thiab peb niam peb txiv Hmoob.

Tab sis qhov no tsis muaj tseeb rau peb cov phooj ywg uas yog Dub. Muaj coob tus neeg Dub raug yuam coj tuaj ua qhev rau lub teb chaws no yam nws tus kheej tsis tau yeem. Cov neeg Mes kas Dub tsev neeg, zej zog, thiab lawv lub cev tau raug muag li tsiaj ua kom lwm tus nplua nuj, los tau ntau tiam lawm. Twb puag tom qab uas lawv raug ua qhev tas, los yeej tsis muaj ib lub koom haum twg los pab lawv li, lawv txhua tus mam tsim lawv lub neej tus kheej xwb-tsis pub pov npav tsis pub muaj vaj tsev, thiab tseem raug hem raug ua phem rau los txog niaj hnub niam no.

Thaum cov thawj coj neeg Dub mus tsoo kom lawv muaj vaj huam sib luag nrog Mes kas los lawv yeej tho tau txoj hau kev rau peb cov neeg Es xias txhua tus tib yam. Cov neeg Dub tau raug ntaus, raug kaw, qee zaum raug tuag rau txoj kev vaj huam sib luag uas peb cov neeg Es xias tau txais niaj hnub niam no. Peb yuav tsum nco ntsoov lawv lub txiaj ntsig. Peb sawv daws yeej niaj hnub siv zog tawm tsam rau tib txoj kev uas tsis ncaj ncees uas nyiam kom sawv daws sib txeeb, ntaus sib tua. Peb yuav tsum nco ntsoov hais tias peb yuav tsum tau koom tes ua ke sib pab thiaj yuav muaj kev thaj yeeb.

Thaum ib tug pej xeem raug tub ceev xwm tua, txawm tus tub ceev xwm ntawd yog neeg dub hau li peb Hmoob los qhov ntawd nws yog kev tsis zoo rau peb thiab yeej tsis raug raws txoj cai ncaj ncees rau sawv daws.

Vim li hais tas los no, kuv thiaj li pab txhawb “Black Lives Matter” los sis “Neeg Dub Txoj Sia Muaj Nqi”. Ib feem ntawm txoj kev txhawb nqa no yog, thaum twg peb Hmoob hais tej yam los sis ua tej yam es saib tsis tau pej xeem neeg Dub kuv yeej yuav pab hais tias peb yuav tau tsum, tej no yeej tsis ncaj ncees lawm. Kuv hais li no tsis yog tias kuv saib tsis tau nej, yog vim tias kuv hlub peb sawv daws thiab kuv tsis xav kom peb tsev neeg Hmoob sib tawg. Kuv xav kom peb sawv daws txhawb nqa thiab hlub txog cov niam txiv uas muaj me nyuam los yog tus hlub es tau raug tub ceev xwm tua. Kuv xav kom nej nkag siab thiab txhawb kuv yog kuv mus tawm tsam thiab xav txhawb kuv cov phoojywg neeg Dub. Kuv xav kom nej sawv daws pab qhia thiab xa daim ntawv no rau nej cov kwv tij neejtsa thiab cov phoojywg, kom lawv sawv daws txhawb nqa thiab pab mob siab txog cov teeb meem no.

Ua ib tug me tub/me ntxhais Hmoob, kuv zoo siab tias nej khiav teb chaws, khiav kev tsov rog kev sib tua, tso vaj tsev, tso kwv tij neej tsa tseg, tuaj rau ib lub teb chaws uas qee zaum tsis hlub nej thiab saib tsis taus nej. Los nej yeej tsis xav kom kuv ntsib nej tej kev nyuaj siab li. Tsis tas li ntawd nej tseem tiv kev nyuab siab hauv txoj kev raug thuam kom coj tau kuv mus caum cuag Mes kas txoj kev npau suav.

Tiam sis kuv vam thiab cia siab tias nej xav li kuv xav thiab: tias txoj kev npau suav nws tsis yog yuav ua kom muaj rau nej tib co me nyuam Hmoob xwb. Peb txhua haiv neeg, txhua tus yuav tsum koom tes ua ke, thiab peb yuav tsis muaj kev nyab xeeb, txog thaum peb txhua tus phooj ywg, txhua tus hlub, cov neeg zej zog txhua tus muaj kev nyab xeeb tas tus. Mes kas txoj kev npau suav uas peb niaj hnub nrhiav yog ib lub teb chaws uas txhua haiv neeg, txhua tus neeg tau nyob kaj siab lug tsis ntshai tsam raug tub ceev xwm tua. Nov yog lub neej yav pem suab uas kuv xav tau-uas yog lub neej kuv xav tias nej xav tau tib yam thiab.

Nrog kev hlub thiab kev cia siab,

Nej cov Menyuam

Tsab ntawv no peb cov hluas tau txhais ua lus Hmoob los ntawm ib tsab ntawv uas sau rau “Black Lives (Matter?).” nws yog ib txoj hauv kev rau cov tib neeg los sib koom tes los txhais lus thiab los nrhiav tswv yim peb txhawb cov neeg Dub thiab txhawb #BlackLivesMatter kom sawv daws tsis txhob ntxub haiv neeg Dub. Muaj ob peb puas leej los txhais tsab ntawv no rau lawv haiv neeg vim tias sawv daws xav sib tham nrog lawv niam lawv txiv, kwv tij neej tsa sawv daws txog tej yam uas tseem ceeb rau lawv.

Written and translated by: “Hmong Community Members”

--

--